Zawarcie umowy przez Internet

Umowy mogą być obecnie zawierane w różnej formie - zarówno tradycyjnej pisemnej, jak i ustnej czy w formie aktu notarialnego. Niewątpliwym osiągnięciem współczesnych czasów jest możliwość zawarcia umowy w Internecie - dzięki czemu składanie oświadczeń woli może zostać znacznie uproszczone i wyrażać się w formie elektronicznej. 

Rozwój technologii informatycznych skutkuje tym, iż z umowami spotykamy się zarówno w firmach i sklepach internetowych jak i innych formami e-biznesu. Co ciekawe - nie wszyscy internauci zdają sobie sprawę, że z chwilą zawarcia transakcji zawarli oni określoną umowę z konkretnym przedsiębiorstwem, które funkcjonuje w sieci.

Oświadczenie woli w Internecie

Aby umowę w Internecie można było uznać za zawartą niezbędne jest złożenie tak zwanego oświadczenia woli. Oświadczenia woli mogą być  w większości przypadków składane online i dlatego możliwe jest przeprowadzanie licznych transakcji w sieci. Oświadczenie woli może przybrać formę przekazu ogólnego do wielu internautów, lub też przekazu do konkretnego użytkownika Internetu. Oferty poszczególni sprzedawcy mogą zatem przesyłać zarówno na adresy e-mailowe, jak i zamieszczać na stronach internetowych.

Należy jednak pamiętać, że w pierwszym przypadku konieczne jest otrzymanie zgody potencjalnego klienta na otrzymanie oferty. W przeciwnym razie firma może zostać posądzona o stosowanie złych praktyk i przesyłanie SPAM-u. Na stronach www można zamieszczać informacje dla wszystkich potencjalnych odbiorców treści. Jeśli zadbamy o właściwe pozycjonowanie i odpowiednią optymalizację strony, jest duża szansa, że oferta dotrze do szerokiej grupy adresatów. 

Zatem wszelkie aukcje zamieszczane na poszczególnych stronach kierowane są do ogółu, natomiast ewentualna odpowiedź na zapytanie do oferty jest już kierowana do konkretnej jednostki. To czy przesyłamy ofertę do ogółu czy do konkretnej osoby ma znaczenie w przypadku prawnego rozstrzygania określonych sporów, wynikających z niedomówień w zakresie przeprowadzanej transakcji i składania oświadczenia woli.

Złożenie oferty a złożenie zaproszenia do zawarcia umowy

Dla Internauty, który nie orientuje się w sposób szczególny w przepisach prawa te dwa aspekty mogą się wydawać bardzo podobne i zachęcają do dokonania określonej transakcji ze sprzedającym. Nie mniej jednak warto dokonać rozróżnienia pomiędzy tymi pojęciami - przynajmniej z formalnego punktu widzenia. Jeśli składamy konkretna ofertę jesteśmy związani jej treścią. Jeśli ktoś zdecyduje się przyjąć naszą propozycję i złoży oświadczenie woli, nie możemy się wycofać.

Natomiast zaproszeniem do zawarcia umowy jest swoistym zachęceniem do składania ofert. Sprzedający podaje zatem informację, iż jest skłonny transakcję zawrzeć, ale nie jest zobowiązany do jej przeprowadzenia. Dlatego nierzadko zdarza się, że na poszczególnych stronach internetowych (gdzie spotykamy się z propozycjami poszczególnych firm oferujących swoje produkty), możemy znaleźć wzmiankę, iż zamieszczone informacje nie są ofertą według definicji przepisów Kodeksu Cywilnego. 

Zarówno w przypadku złożenia oferty, jak i udostępnienia zaproszenia do złożenia oferty sprzedający powinien udzielić jednoznacznej informacji (jeszcze przed zawarciem wiążącej umowy) o następujących aspektach:

• czynnościach technicznych, które są konieczne do dokonania procedury zawarcia umowy

• skutkach prawnych, jakie są efektem potwierdzenia przez odbiorcę otrzymania oferty

• stosowanych kodeksach etycznych, a także o ich dostępności w formie elektronicznej

• językach, w których istnieje możliwość zawarcia umowy

• warunkach oraz metodach udostępniania i zabezpieczania przez sprzedającego drugiej stronie treści zawieranej umowy

• sposobach ewentualnego wykrywania i naprawiania pomyłek we wprowadzaniu danych, które przedsiębiorca powinien udostępnić drugiej stronie.

W jaki sposób umowy mogą zostać zawarte

Przyjmuje się, iż przepisy prawa nie ograniczają zawierania umów w żadnym trybie. Nie mniej jednak najczęściej ma zastosowanie w sieci zawieranie umów przez negocjacje, w trybie ofertowym, w przetargu i na aukcji.

Podstawowe formy czynności prawnych w polskim prawie:

• zwykła forma pisemna

• akt notarialny

• forma pisemna z poświadczeniem daty

• forma pisemna z poświadczeniem podpisu

• forma elektroniczna.

Kwestia potwierdzenia otrzymania oferty

Przede wszystkim należy wiedzieć, że potwierdzenie, iż otrzymaliśmy ofertę nie oznacza, że ją przyjmujemy. Zgodnie z przepisami prawa nie jest więc to dla nas wiążące w zakresie zawarcia umowy. Ma jednak duże znaczenie dla sprzedającego - on zobowiązuje się, że w razie naszego zainteresowania transakcja się odbędzie. Jeśli zatem przyjmiemy złożoną ofertę i potwierdzimy to sprzedającemu, nie może on się już wycofać. Należy przy tym zauważyć, że konieczność potwierdzenia otrzymania oferty nie odnosi się do ofert przesłanych e-mailem ani inną metodą indywidualnego porozumiewania się w sieci. Tak więc przedsiębiorca może być związany ofertą już w chwili jej przesłania do konkretnej osoby. 

Konieczność potwierdzenia otrzymania oferty w przypadku chęci dokonania transakcji pojawi się z pewnością w zakresie złożonych ofert na stronach internetowych poszczególnych firm.

Sklepy internetowe są więc zazwyczaj związane prezentowanymi ofertami dopiero w momencie, gdy zainteresowana zakupem osoba potwierdzi jej przyjęcie.

W aspekcie odwołania oferty - może być ono uznane i skuteczne tylko wtedy, gdy dotrze do odbiorcy wcześniej bądź w tym samym czasie co oświadczenie woli.

Złe praktyki w zakresie zawierania umów przez Internet

W zakresie zawierania umów w sieci nie należy stosować takich zachowań jak:

• naruszanie dobrych obyczajów podczas prowadzenia negocjacji

• wykorzystywanie poufnych danych o kupującym, przekazywanie informacji o drugiej stronie bez wyrażenia przez nią na to zgody

• prowadzenie negocjacji pomimo tego, że w rzeczywistości nie chcę się dokonać transakcji. Nie należy prowadzić takich działań bez zamiaru zawarcia umowy.

Co oznacza zasada swobody umów

Jest to zasada, która wiąże się z przyznaniem podmiotom prawnym ogólnej możliwości zawierania i modyfikowania treści umów w granicach obowiązującego prawa. Składają się na nią takie aspekty jak dowolność w wyborze kontrahenta i tworzenia treści umowy oraz swoboda dotycząca zawierania umowy i jej formy. W szczególnych przypadkach zasada swobody umów może jednak zostać ograniczona. 

O czym przedsiębiorca musi poinformować konsumenta przy zawieraniu umowy?

Przedsiębiorca ma obowiązek najpóźniej w momencie złożenia oferty sprzedaży poinformować o takich kwestiach jak:

• nazwa i siedziba firmy

• wysokość i warunki zapłaty

• dokładne koszty i warunki dostawy

• kwestie dotyczące ewentualnej reklamacji

• warunki wypowiedzenia umowy i prawo odstąpienia od umowy.

Prowadzenie działalności i zawieranie umów przez Internet jest w dzisiejszym świecie powszechne i nieskomplikowane. Warto więc zdawać sobie sprawę z tego czym omawiane umowy się charakteryzują i co powinny zawierać, aby mogły zostać uznane za zgodne z obowiązującymi przepisami prawa.